Niewypłacalność organizatora turystyki to przykra sprawa zarówno dla turystów, jak i jego samego. Niestety takie sytuacje też mają miejsce. W tym poradniku wytłumaczymy Ci, jak postępować w takiej sytuacji.
Niewypłacalność organizatora turystyki
Aby zadeklarować stan niewypłacalności, organizator turystyki musi podjąć specjalne działania lub wstrzymać część swojej działalności, na przykład:
– przekazać marszałkowi województwa oświadczenie, wykaz umów (niezrealizowanych) oraz dane kontaktowe przewodników lub osób reprezentujących organizatora turystyki, jeśli zostali wyznaczeni,
– unikać zawierania umów, ułatwiania zakupu usług turystycznych lub przyjmowania wpłat na te umowy. Przedsiębiorcy nie są w stanie prowadzić działalności po złożeniu oświadczenia o niewypłacalności. Jednak ustawa nie uzależnia odpowiedzialności organizatora turystyki od prowadzenia działalności w stanie niewypłacalności, ale od momentu złożenia oświadczenia marszałkowi województwa.
Istnieje możliwość, że organizator turystyki w stanie niewypłacalności, nie zgłasza tego marszałkowi województwa za pomocą wymaganego oświadczenia. Co oznacza, że nadal aktywnie prowadzi swoją działalność.
Ustawodawca przewiduje jednak ochronę podróżnych w przypadku nieprawidłowego postępowania organizatora turystyki, polegającego na niezgłoszeniu wspomnianego oświadczenia. Art.13 ust. 2 ustawy upoważnia marszałka województwa do bezpośredniego skierowania do podmiotu udzielającego zabezpieczenia finansowego, jeżeli okoliczności jednoznacznie wskazują, że organizator turystyki lub przedsiębiorca ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych nie jest w stanie wypełnić umów zawartych z podróżnymi, zwrócić wpłaconych środków lub zapewnić powrót do kraju. Dzięki temu marszałek województwa może działać z urzędu. Jednakże zanim zostanie poinformowany o tych okolicznościach, niektóre umowy mogą nie zostać wykonane. Wtedy podróżni mogą ponieść szkody związane z niewypłacalnością organizatora turystyki.
Gdzie znaleźć definicję?
Ustawa nie definiuje, czym jest konkretnie niewypłacalność organizatora turystyki. Dlatego konieczne jest odwołanie się do innych ustaw szczególnych, które określają przesłanki i domniemania związane z niewypłacalnością. Brak takiej definicji w ustawie należy uznać za błąd ustawodawcy, jako że w polskim prawie istnieją przynajmniej dwa sposoby rozumienia niewypłacalności.
Pierwszy z nich, wynikający z prawa cywilnego, został ukształtowany przez sądy i doktrynę, ponieważ kodeks cywilny również nie zawiera bezpośredniej definicji niewypłacalności. Zgodnie z tym rozumieniem, na gruncie kodeksu, niewypłacalność oznacza obiektywną niemożność spłacenia całej wierzytelności. Oznacza to, że organizator turystyki nie ma wystarczających środków lub majątku, aby zaspokoić roszczenia klientów związane z zawartą umową tj. podróż, noclegi etc.
Drugi sposób rozumienia niewypłacalności, określony w Art. 11 prawa upadłościowego, wskazuje, że niewypłacalność oznacza utratę zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych (czyli zobowiązań, których termin zapłaty już upłynął).
Prawo upadłościowe wprowadza również domniemania związane z niewypłacalnością, takie jak:
– opóźnienie w spłacie zobowiązań pieniężnych przekraczające trzy miesiące,
– wartość zobowiązań pieniężnych przewyższająca wartość majątku, co utrzymuje się przez okres dłuższy niż 24 miesiące (dotyczy to głównie spółek prawa handlowego i innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej).
W związku z tym organizator turystyki może mieć wątpliwości, czy opóźnienie trzech miesięcy w zapłacie faktury (np. w związku ze sporem dotyczącym tej faktury) nie spowoduje konieczności wstrzymania całej działalności. Artykuł 13 ust. 2 ustawy nie przewiduje jednoznacznego sposobu interpretacji niewypłacalności, ponieważ marszałek województwa może wystąpić do instytucji zabezpieczającej, gdy okoliczności jednoznacznie wskazują na niemożność wykonania umowy. Niestety nie jest jasne, czym dokładnie jest ta jednoznaczność. Także nie do końca wiadomo, jak szeroki jest zakres swobody marszałka województwa w ocenie spełnienia przesłanek niewypłacalności.
Którą definicję zastosować?
Z powodu braku jednoznacznej definicji niewypłacalności, organizatorzy turystyki powinni skupić się na ocenie kondycji finansowej swoich firm.
Niewypłacalność jest pewna, gdy organizator nie posiada już majątku, z którego mógłby pokryć swoje zobowiązania. Jeśli istnieją wymagalne zobowiązania, których termin zapłaty przekroczył trzy miesiące, lub wartość zobowiązań przewyższa wartość majątku, organizator turystyki musi przedstawić dowody na stabilną sytuację finansową i wykluczyć wystąpienie tych przesłanek (np. prowadząc proces w sprawie faktur, korzystając z dodatkowych źródeł finansowania itp.). W przeciwnym razie organizator turystyki narażony jest na ryzyko podjęcia decyzji o wypłacie zabezpieczenia finansowego na żądanie marszałka województwa. To z kolei prowadzi do paraliżu działalności turystycznej.
Prowadzenie działalności w stanie niewypłacalności wiąże się również z odpowiedzialnością administracyjną. Może ona skutkować decyzją marszałka województwa o wykreśleniu z rejestru i zakazie wykonywania działalności przez trzy lata.
Ustawa nie przewiduje dalszej odpowiedzialności, szczególnie karno-administracyjnej. Dlatego organizatorzy turystyki muszą zachować szczególną staranność w prowadzeniu wiarygodnych danych finansowych. Powinni także utrzymywać regularny kontakt z marszałkiem województwa w przypadku wystąpienia szczególnych zdarzeń, które mogą wpływać na domniemanie niewypłacalności. Takie działania pozwolą uniknąć nagłych i nieoczekiwanych decyzji kontrolnych, które praktycznie uniemożliwią prowadzenie działalności przez organizatora turystyki.
Przeczytaj także: Praca jako organizator turystyki
